- بینراو: 514
سمكۆ مەلا-ستراسبۆرگ-فەرەنسا:
لە ساڵانی ڕابووردووا، پرسی (پرۆژەی دەستووری هەرێمی كوردستان)، مشتومڕێكی زۆری لە ناوەندە سیاسیی و میدیاییەكانیی كوردستاندا دروستكرد. هەرچەندە، پرۆژەكە بە زۆرینەی دەنگی ئەندامانی پەرلەمانی كوردستان پەسەند كرا، بەڵام زۆری نەخایاند، بەشێكیان نەك تەنیا لە دەنگدانەكەیان پەشیمانبوونەوە، بەڵكوو بە ئارگۆمێنتی تا ڕادەیەك لاوازیشەوە لە دژی وەستانەوە!
پارادۆكس ئەوەیە: داوای چەسپاندنی شەریعەت، لە ناو دەستووردا بكەیت و، خەونت بوونیادنانی دەوڵەتی ئاینیی بێت لە كوردستاندا، لە هەمان كاتیشدا، داوای سیستەمی پەرلەمانیی و هەڵبژاردنی سەرۆكی هەرێم، لە ڕێگای پەرلەمانەوە بكەیت نەك لە ڕێگای هەڵبژاردنی گشتییەوە! هەندێكی دیكە، بە گوتاری لیبراڵانە و شۆڕشگێڕانەوە، هێندەی ڕەخنەكانییان كەسێتی و تایبەت بوون بە كەسایەتی سەرۆكی هەرێم، نیو هێندە تایبەت نەبوون بە ماددە و بڕگە لاواز و دژ بە یەكەكانی ناو پرۆژەكە. ئەمە لە كاتێكدا بوو كە مادەی یەكەمی پرۆژە دەستوورەكە، سیستەمی سیاسیی لە كوردستان بە (پەرلەمانیی، كۆماریی، دیموكراتیی) یەكلایی كردبووەوە. گومانی تیادا نییە، لە دیدی كەسانی مرۆڤدۆست و ئازادیخوازەوە، كۆمەڵێك ماددە و بڕگە هەبوون، كە جێگای ڕەخنە لێگرتن بوون، وەك مادەی شەش، كە لە ناوەڕۆكدا تەواو پێچەوانەی ماددەی نۆزدە بوو. بەڵام، ئەوەی بەلای هیچ لایەنێكی نەیاری پرۆژەكەوە گرنگ نەبوو مادەی شەش و نۆزدە بوو. لە ماددەی شەشدا، شەریعەتی ئیسلام، سەرچاوەی یاساكان بوو، ناسنامەی ئاینیی زۆرینەی هاوڵاتییانی كوردستانیش دیاریكرابوو، لە هەمان كاتیشدا، لە مادەی نۆزدەدا، حەڤدە بڕگە، تەرخانكرابوون بۆ پرسی ئازادی تاك و ئازادی ئاینیی. لە ناو هەموو ئەو وڵاتانەی كە یاساكان، لەژێر ڕۆشنایی دەقە پیرۆزەكاندا دەردەكرێن، هەمیشە لەوێ زۆرترین پێشێلكاری بەرامبەر بە مافەكانی مرۆڤ و ئافرەتان و منداڵان ئەنجام دەدرێن !ئەمڕۆدا، لیژنەی نووسینەوەی دەستوور، سەرقاڵی دووبارە نووسینەوەی دەستوورێكی نوێیە بۆ گەلی كوردستان، چاودێری وردبین ڕادەمێنێت و دەپرسێت: ئاخۆ بۆ دەستووری نوێ، لایەنە سیاسییەكان، پشت بە پرانسیپەكانی جاڕنامەی مافەكانی مرۆڤ و سیستەمی دەوڵەتی هاوچەرخ، دەبەستن كە تیایاندا مرۆڤ، بەبێ جیاوازی ڕەگەز و ئاین و پێگەی سیاسیی و كۆمەڵایەتی یەكسانە، یاخوود، پشت بە هەمان ماددەی پرۆژە دەستووری ڕابردوو دەبەستن؟!
ئاخۆ لە ئەگەری نووسینەوەی هەمان ماددەی شەش لە دەستووری نوێدا، شتێك دەمێنێتەوە مانای ئازادی تاك و كولتوور و یەكسانی ژن و پیاو ببەخشێت؟ ئەمڕۆ ڕۆژهەڵاتی ناوین و ناوەڕاست، دووچاری جەنگێكی درێژخایەنی مەزهەبیی بوونەتەوە و، ناوچەكەیش لەبەردەم گۆڕانكارییەكی مەزن دایە، ئاخۆ گەلی كوردستان، بە نووسینەوەی دەستوورێكی هاوچەرخ و شارستانییانە، دەتوانێت سەرنجی تەواوی گەلانی ئازادیخواز بەلای خۆیدا ڕابكێشێت و ببێت بە نموونەیەكیش بۆ گەلانی ناوچەكە؟