بە بڕوای شارەزاییان و پسپۆڕان و پێناسەكردنیان بۆ نەتەوە، هەبوونی زمان بە یەكێك لە بنەما و كۆڵەكەكانی ناساندنی نەتەوە و زیندوو راگرتنی دەزانن كە لەگەڵ ڕەوڕەوەكانی مرۆڤایەتیدا، نەتەوەی كوردیش وێڕای ئەو هەموو زوڵم و ستەمكارییەی لە لایەن داگیركارانەوە بەرانبەری كراوە، بە دابەشكردنی خاك و نەتەوەی كورد، بەڵام ئێمەی كورد خاوەنی زمانێكی یەكگرتووی پڕ لە دیالێكتین بۆ ناساندن و زیندوو هێشتنەوەمان لە تەك نەتەوەكانی تردا. ئێمەی كورد خاوەنی خاك و زمان و مێژوو و ئاڵای خۆمانین و هەمیشەش لە ژێر هەڕەشەی سڕینەوە و لەناوبردن بووین، بەهۆیەوە نەبووینەتە خاوەن دەوڵەت كە سەروەرییەكانمان تیایدا زیاتر پارێزراو بكەین.

دەمەوێت بۆ یادی بەرز و پیرۆزڕاگرتنی رۆژی جیهانی زمانی دایك، كە لە 21ی شوباتی ساڵی 1952 سەرچاوەی گرتووە، بەهۆی تەقەكردن لە كۆمەڵێك قوتابی مانگرتوو لە پاكستان ئەوە كرایە بنەما بۆ دیاریكردنی رۆژی زمانی دایك، كە ئەو رووداوە بووە هۆی گیانلەدەستدانی هەندێكیان و سەرئەنجام ساڵی 1999 ڕێكخراوی كولتووری نەتەوە یەكگرتووەكان یۆنسكۆ، ڕۆژی 21ی شوباتی كردە ڕۆژی جیهانی زمانی دایك، منیش پێم خۆشبوو بیر و بۆچوونی خۆم دەربڕم، ئەگەر بە چەند وشەیەكیش بێت، بیری نەوەی نوێی بخەمەوە كە لەم ڕۆژەدا سوپاسی رۆشنبیرانی كورد بكەن لە قۆناغە جیاوازەكانی سەدەكانی ڕابردوو لە باب و باپیرانمانەوە هەر لە خوێندنیان لە حوجرە و مزگەوتەكان و هەتا بە قوتابخانە و زانكۆكانیش دەگات پارێزەری ئەم زمانە بوون لە قۆناغە هەستیارەكانی شۆڕش و گەڕان بەدوای دەرفەتەكاندا و چاپ و بڵاوكراوە و خستنە سەر پەڕاوەكان لە ئەدەبیات و مێژووی نەتەوەییمان، بەڵام ئەوەی جێگای داخە باب و وباپیرانمان بەمشێوەیە زمانیان پاراست و ئێمەیان گەیاندە قۆناغێكی گەشەكردن و مانەوەمان لەم سەردەمی ئازادییەی كە بە خوێن بەدەستهاتووە و خاوەنی نیمچە سەربەخۆیی و ئازادی وحوكمڕانین لە هەرێمی كوردستان، كەچی هەڕەشە لەسەر زمانی دایك هەبێت، لە بێ سیستەمی خوێندن و نەبوونی یاسایەك بۆ پاراستنی زمانی دایك و ئەو هەڵپەكردنە بۆ فێربوونی زمانی بیانی و زاڵبوون و بیرچوونەوەی زمانی دایك كە لە قوتابخانەكاندا دەبینرێت.

جیاواز لەم دیاردەیەی هەرێمی كوردستان كە كەمتەرخەمی لە رووی بایەخدان بە زمانی كوردی هەیە، بەڵام كوردانی تاراوگە لە تەك زمانی وڵاتانی بیانی منداڵەكانیان بەشێوەیەكی كوردانە و هەڵگری كولتوور و زمانەكەیان گۆش دەكەن و لە ماڵەوە بە كوردی لەگەڵ منداڵ و نەوەكانیان دەدوێن و كۆرسی زمانیان فێر دەكەن لە ڕێكخراوە و كۆمەڵە كولتووری و ڕۆشنبیرییەكان، بەمەش زیاتر دەتوانین ناسنامەی نەتەوەییمان نیشانی گەلانی تر بدەین، بە هیوام ئەم ڕۆژە ببێتە هاندانی زیاتری پاراستنی زمانی كوردی و لاكردنەوەی حكوومەت و بەدواداچوون بۆ پارێزگاری لە یەكێك لە بنەماكانی نەتەوەبوون و دانانی پلانێكی تۆكمە بۆ كوردانی تاراوگە و نەوە نوێكانیان كە ئایندەی كوردستان چاوەڕوانیانن زمانی دایك لە نێویاندا چرایەكی گەش و نموونەیەكی جوانی كوردایەتیانە بێت.

 بەش بە حاڵی خۆم، لە كۆتایدا دەمەوێت سوپاسی دایك و باوكی خۆم بكەم، كە مامۆستا و قوتابخانە بوون لە فێربوونی زمانی كوردی و وانەی نیشتمانی، چونكە ئەوكاتەی لە ناو شۆڕش بووم، قوتابخانە نەبوو، كە ئاوارەش بووین لە دوای ئەنفال ئەو وڵاتانەی كە تێیدا ژیاوین، هیچ شتێك بەناوی قوتابخانەی كوردی نەبووە، ئەوەش ئەمڕۆی منە، بەڵام هەمیشە لە ماڵی ئێمە بایەخ بە زمانی كوردی دراوە، دەتوانم بڵێم بۆ خۆی قوتابخانەیەك بووە بۆ ئاشنابوونم بە زمانی دایك، زمانی كوردی.

دیندار كۆچەر